Społem Powszechna Spółdzielnia Spożywców

Społem” Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Wadowicach została powołana w dniu 23 marca 1945 roku Uchwałą 45 osobowego grona członków założycieli. Początkowo nosiła ona nazwę Spółdzielnia Spożywców „Zjednoczenie”, a w skład pierwszego zarządu weszli:
 

    Działalność gospodarczą Spółdzielnia rozpoczęła w dniu 1 kwietnia 1945 roku po­przez uruchomienie sklepu spożywczego w lokalu przy ul. 1 Maja 2 (dziś ulica Lwowska 2), a następnie uruchomienie w dniu 15.04.1945 r. piekarni nr 1 przy ul. 26 stycznia (dziś ul. Zatorska). Również w kwietniu 1945 roku Spółdzielnia została członkiem Związku Re­wizyjnego Spółdzielni R.P. W czerwcu 1951 roku Spółdzielnia przyjęła nazwę Powszechna Spółdzielnia Spożywców w Wadowicach.
   Systematycznie powiększano liczbę sklepów zarówno spożywczych jak i przemy­słowych. Ponadto w tym czasie Spółdzielnia prowadziła już oprócz piekarni wytwórnię wód gazowanych i rozlewnię piwa, wytwórnię andrutów i opłatków, masarnię oraz restauracje. W kolejnych latach przybywało nowych lokali handlowych i gastronomicznych.
    Na początku lat 70-tych Spółdzielnia dysponuje 54 placówkami handlowymi, pro­wadzi 3 restauracje, 4 bary i 2 kawiarnie. Produkcja prowadzona jest w 4 piekarniach, cu­kierni, garmażerni i masarni. Równocześnie prowadzona jest bardzo ożywiona działalność społeczno-kulturalna. Znaczne zmiany w zakresie działania Spółdzielni nastąpiły na skutek zmian w organizacji handlu wprowadzonych uchwałą nr 102 Rady Ministrów z dnia 21.05.1976 r. Konsekwencją tych zmian było m.in. przejęcie przez Spółdzielnię kilkunastu placówek gastronomicznych niemal w całym powiecie, jak również ponowne podjęcie pro­dukcji wód gazowanych. Zrezygnowano natomiast całkowicie z handlu art. przemysło­wymi takimi jak: obuwie, meble, odzież, sprzęt zmechanizowany.
    W latach osiemdziesiątych Spółdzielnia zbudowała duży kompleks przetwórczy, w którego skład wchodziły masarnia i piekarnia (tzw. gigant). Inwestycję ukończono tuż przed rokiem 1990-tym co miało zdecydować o dalszym losie kompleksu. Szybko okazało się bowiem, że jest on zdecydowanie za duży jak na potrzeby gwałtownie zmieniającego się rynku, a technologia produkcji powoduje, że jest ona mało konkurencyjna. Obiekty te zostały ostatecznie sprzedane na przestrzeni lat 1998 – 2002.
    Okres przeobrażeń politycznych po czerwcowych wyborach 1989 roku, a w szcze­gólności ustawa z dnia 20.01.1990 r. spowodowała znaczny kryzys spółdzielczości, który dotknął również naszą Spółdzielnię. Szczególnie dotkliwe było pozbawienie Spółdzielni przez Zarząd Wadowic oraz Zarząd Spółdzielni Mieszkaniowej wszystkich lokali wynaj­mowanych przez „Społem” od tych instytucji. Spółdzielnia straciła w ciągu kilku miesięcy 80% swoich placówek handlowych i gastronomicznych.
   Dziś Spółdzielnia dysponuje 5 sklepami detalicznymi, magazynem hurtowym, dwiema restauracjami i szeregiem mniejszych obiektów oddanych w dzierżawę. Zatrudnia 72 osoby.
   Szczególne miejsce w działalności Spółdzielni zajmuje gastronomia prowadzona m.in. w najstarszej drewnianej karczmie w Polsce czyli w Karczmie „Rzym” w Suchej Be­skidzkiej. Ta zbudowana w drugiej połowie XVIII wieku drewniana karczma działa niemal nieprzerwanie od dwu i pół wieku. Jest obiektem pod ścisłą ochroną konserwatorską. Po­łożona przy trakcie bursztynowym cały czas pełni tą samą rolę – dobrze karmi swoich go­ści. Według przekazów to właśnie Karczma „Rzym” była miejscem w którym Adam Mic­kiewicz napisał balladę „Pani Twardowska”. Dziś załoga Karczmy Rzym dokłada wszelkich starań, aby jej specjalność czyli „staropolskie jadło” było nim nie tylko z nazwy.